Co to jest spadek?
Spadek jest ogółem praw i obowiązków zmarłego o charakterze cywilnoprawnym. Sposób dziedziczenia zależy od tego, czy spadkodawca sporządził testament, czy też nie. Jeżeli nie było testamentu, całość spadku podlega dziedziczeniu ustawowemu, czyli według reguł ustalonych w Kodeksie cywilnym. Ważne jest również to, że dziedziczenie odbywa się na podstawie przepisów obowiązujących w chwili otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy.
Kto może dziedziczyć majątek po zmarłym?
W przypadku dziedziczenia ustawowego w pierwszej kolejności do spadku są powołane dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych, jednak małżonek jest dodatkowo chroniony – część, która mu przypadnie, nie może być mniejsza niż 25% całości spadku.
Jak sporządzić testament?
Jest kilka możliwych sposobów sporządzenia testamentu. Testament można sporządzić samodzielnie bądź odpłatnie u notariusza.
Jest kilka możliwych sposobów sporządzenia testamentu. Testament można sporządzić samodzielnie (testament własnoręczny) bądź u notariusza.
Testament własnoręczny
Testament własnoręczny należy sporządzić pismem odręcznym. Musi zostać podpisany pod wolą testatora oraz musi zawierać datę.
Raz sporządzony testament można następnie odwołać, niszcząc go lub spisując nowy dokument. Sporządzenie testamentu jest czynnością osobistą – nie można go sporządzić przez pełnomocnika.
Jeżeli testament został sporządzony z zachowaniem wszystkich wymogów przewidzianych przez prawo spadkowe, to jest ważny, mimo że do dziedziczenia została powołana osoba, która już nie żyje. Nawet jeśli testator wie o zgonie, nie musi uaktualniać testamentu.
Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści oraz pod wpływem groźby.
Testament notarialny
W przypadku testamentu notarialnego należy udać się do notariusza, który zadba o kwestie formalne. Konieczne będzie dokonanie zapłaty odpowiedniej taksy notarialnej. Testament jest sporządzany w formie aktu notarialnego, który zawiera oświadczenie woli testatora stanowiące rozrządzenie majątkiem na wypadek śmierci.
Przepisy dotyczące formy testamentu notarialnego mają na celu zapewnienie autentyczności testamentu, woli i zdolności testowania. Według Sądu Najwyższego, jeśli testament ma formę aktu notarialnego, to powinien zostać sporządzony szczególnie starannie, tak aby po jego otwarciu i ogłoszeniu nie budził wątpliwości ani co do swej powagi, rzeczywistej woli testatora i okoliczności sporządzenia, ani co do swojej postaci jako dokumentu o walorach dokumentu urzędowego i jego treści.
Zaletą sporządzenia testamentu w formie aktu notarialnego jest to, że jego oryginał jest przechowywany w sejfie w kancelarii notarialnej. Chroni go to przed zniszczeniem, sfałszowaniem czy próbą ukrycia przez osoby nieżyczliwe spadkodawcy.
Czym jest zachowek?
Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, co to jest zachowek, a warto, aby taką świadomość mieli wszyscy, szczególnie osoby, które pominięto w testamencie. Co to jest zachowek i kto ma do niego prawo? Otóż jest to forma ochrony interesów osób najbliższych spadkodawcy. W praktyce chodzi tutaj o kwotę, której mogą żądać osoby uprawnione do zachowku od tych, którzy są zobowiązani do jego zapłaty.
Jeśli masz prawo do zachowku, to możesz się o niego ubiegać wówczas, gdy zostałeś pominięty w testamencie lub uwzględniony, ale w niższej wysokości niż wynika to z zasad ustawowych. Wtedy możesz się starać o jego wypłacenie przez osoby, które są spadkobiercami testamentowymi.
Jak wynika z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego, uprawnieni do zachowku są:
- Małżonek i rodzice spadkodawcy.
- Zstępni spadkodawcy – czyli jego potomkowie, do których zaliczamy nie tylko dzieci, ale także wnuki, prawnuki itd.
Co to jest stwierdzenie nabycia spadku?
Wraz ze śmiercią spadkodawcy następuje otwarcie spadku. Jednocześnie w tym momencie na mocy ustawy lub testamentu spadkobiercy dziedziczą po zmarłym majątek. Po podjęciu decyzji o przyjęciu spadku powinni starać się o uzyskanie formalnego potwierdzenie dziedziczenia.
Na podstawie Kodeksu cywilnego Sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku na wniosek osoby, która ma w tym interes. Będą to m.in. spadkobiercy ustawowi lub testamentowi, wierzyciele spadkobierców, czy zapisobierca.
Złożenie odpowiedniego wniosku nie może jednak nastąpić przed upływem 6 miesięcy od śmierci spadkodawcy, chyba że wszyscy spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Wniosek ten powinien zostać złożony do sądu spadku, tj. Sądu rejonowego właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego.
Co to jest dział spadku?
Dział spadku to rodzaj sprawy prowadzonej przed sądem. Przedmiotem działu spadku jest doprowadzenie do podziału spadku (majątku spadkowego) i rozdysponowanie pomiędzy każdego ze spadkobierców wchodzących w skład spadku rzeczy lub praw, a także wyrównanie ich wartości poprzez spłaty i dopłaty.
Co oznacza odrzucenie spadku?
Odrzucenie spadku pozwala spadkobiercy zdecydować o tym, czy będzie dziedziczyć, czy też nie.
Spadkobiercy nabywają spadek z chwilą otwarcia spadku, czyli z chwilą śmierci spadkodawcy. Nie jest to jednak nabycie definitywne, ponieważ zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego spadkobierca może spadek odrzucić. Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Traci więc wszystkie prawa i zostaje zwolniony z wszelkich długów, które nabył i którymi był obciążony od chwili otwarcia spadku (tj. śmierci spadkodawcy).
Jak przebiega podział spadku?
Dział spadku może zostać dokonany długo po śmierci spadkodawcy, nie ma podanego terminu ostatecznego.
Jeśli wszyscy spadkodawcy są zgodni co do zakresu i szczegółów podziału majątku wchodzącego w skład masy spadku – mogą sporządzić umowę, w której uregulują zasady podziału. W przypadku, gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, umowa musi mieć formę aktu notarialnego.
Jakie są korzyści wynikające z przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza?
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza to jeden z rodzajów oświadczeń, które może złożyć spadkobierca w momencie dziedziczenia. Przyjmując spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkodawcy, jednak wyłącznie do wysokości odziedziczonej masy spadkowej.