Już 9 lipca 2018 r. wejdą w życie zmiany w zakresie dochodzenia roszczeń. Na szczególną uwagę zasługuje zmiana dotychczasowych terminów przedawnienia.

Zmianie ulega art. 118 Kodeksu cywilnego, który będzie miał następujące brzmienie: „Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata”. Zasadniczy termin przedawnienia ulega więc skróceniu z 10 do 6 lat.

Nowe zasady obliczania terminu przedawnienia

Ustawa wprowadza regułę, iż koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Konsekwencją powyższej zmiany będzie modyfikacja art. 125 § 1 k.c., który otrzyma następującą treść: „Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat”.

Uwzględnianie przedawnienia z urzędu

Nowością będzie zasada uwzględniania przedawnienia z urzędu. Sądy rozpoznające sprawy dotyczące roszczeń przeciwko konsumentom co do zasady będą uwzględniać przedawnienie z urzędu. Zasada ta nie będzie obowiązywać w obrocie profesjonalnym.

Jedynie w wyjątkowych przypadkach sąd po rozważeniu interesów stron postępowania z udziałem konsumenta będzie mógł nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia, jeżeli będą tego wymagać względy słuszności. Korzystając z tego uprawnienia, będzie jednak musiał rozważyć m.in. takie okoliczności jak długość terminu przedawnienia, długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia czy charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania dłużnika na opóźnienie wierzyciela w dochodzeniu roszczenia.

Przedawnienie a egzekucja

Zmianie ulega też inny istotny termin. Gdy sąd stwierdzi istnienie roszczenia w wyroku lub ugodzie, z chwilą uprawomocnienia się tej decyzji zaczyna biec ponownie termin przedawnienia. Dziś wynosi on aż 10 lat. To czas, w którym wierzyciel może egzekwować roszczenie. W ustawie przewidziano skrócenie tego terminu do 6 lat (lub 3 lat w przypadku roszczeń dotyczących świadczeń okresowych).

Ważna gwarancja

Omawiana nowelizacja wprowadza też zmiany, które dotyczą egzekucji sądowej i administracyjnej z rachunku bankowego. Od 8 września 2016 r. obowiązuje bowiem przepis, na mocy którego organ egzekucyjny może zająć rachunek bankowy dłużnika drogą elektroniczną. Obecnie banki są zobowiązane do bezzwłocznego przekazania zajętej kwoty, co uniemożliwia podjęcie przez dłużnika obrony, nawet jeśli zajęcie jest bezzasadne, ponieważ np. dług został uregulowany lub roszczenie jest przedawnione. Zgodnie z ustawą, zajęta kwota nie trafi na konto komornika lub np. urzędu skarbowego wcześniej niż po upływie 7 dni. To okres, w którym dłużnik będzie mógł wnieść powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, co umożliwi mu wyjaśnienie sprawy. Taki tryb nie będzie jednak możliwy w przypadku egzekucji alimentów lub zasądzonej od dłużnika renty, np. na rzecz osoby przez niego poszkodowanej. Wtedy bank bezzwłocznie przekaże zajętą kwotę komornikowi.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw – podpisana 28 maja 2018 r. (Dz. U. 2018, poz. 1104).